ورزش هاي توپي

​

نام ورزش هاي توپي

توپ وسيله اي گرد و يا گاهي تخم مرغي شكل است و در ورزش هاي مختلف اشكال و اندازه هاي آن متفاوت بوده و حتي جنس آن بنا به نوع بازي تغيير مي كند. در بيشتر ورزش ها، توپ نقش كليدي داشته و كاربردهاي گوناگوني دارد. بنا به قرار گرفتن توپ و نحوه ضربه زدن بازيكنان به توپ بر روي طريقه بازي تاثيرگذار است. ورزش هاي توپي در گروه هاي چندنفره اصولا برگزار مي شود و هدف هر دو گروه به ثمر رساندن توپ مطابق با قوانين بازي است. توپ مخصوص هر رشته ورزشي مي بايست استاندارد بوده و بازيكنان را در رسيدن به هدف و كسب امتياز كمك كند. 

​

كريكت (Cricket)

اولين مرجع بازي كريكت به سال ۱۴۷۸ ميلادي در شمال شرق فرانسه بازمي گردد. سال ۱۶۴۶ در انگلستان اولين مسابقه كريكت برگزار شد و در سال ۱۷۴۴ قوانين كريكت گذاشته شد. اين ورزش تيمي بوده و ميان دوتيم ۱۱ نفره در زمين چمن و بيضي شكل برگزار مي شود. توپ كريكت از جنس چرم بوده و وسط آن چوب پنبه اي مي باشد. چوب كريكت «ويكت» نام دارد و حدود ۹۶.۵ سانتيمتر طول و ۱۰.۸ سامتيمتر عرض دارد. در وسط زمين چمن كريكت يك زمين خاكي به طول ۲۰.۱۲ متر قرار دارد كه بازيكنان در همين قسمت ضربه به توپ كريكت را آغاز مي كنند.تيم ضربه زننده با دونفر و تيم حريف با ۱۱ نفر بازي را شروع كرده و پس از ضربه زدن به توپ، مهاجمان مي بايست طول زمين خاكي را طي كنند و يا توپ را به خارج از زمين بفرستند، كه با اوت شدن آن، ۱۰نفر مهاجم تيم ها جابه جا مي شوند. مهارت هاي گرفتن توپ و ضربه زدن با ويكت تكنيك هاي خاص و متعددي دارد.

​

بيسبال (Baseball)

نخستين مسابقات بيسبال سال ۱۸۳۸ در كانادا برگزار شد و اولين تيم حرفه اي اين ورزش هاي توپي سال ۱۸۶۵ در ايالات متحده آمريكا تشكيل شد. ورزش بيسبال برگرفته از كريكت بوده و يك ورزش چوب و توپ گفته مي شود كه توسط دو گروه تيمي ۹ نفره در زمين چمن اجرا مي شود. چوبي كه بازيكنان بيس‌بال به‌دست مي‌گيرند «چُفته و يا بت» ناميده مي‌شود و حداكثر طول آن ۱۰۶ سانتيمتر است. توپ‌ها را از جنس چوب پنبه، لاستيك، نخ، و پوست اسب مي‌سازند و وزن آنها حدود ۱۴۵ گرم و محيط آن ۲۳ سانتيمتر است. اين بازي در كانادا و آمريكا طرفداران زيادي دارد. در آسيا، ژاپن به عنوان اولين كشورهاي طرفدار بيسبال از سال ۱۹۳۶ محسوب مي شود. زمين بيسبال از دو مربع بزرگ(outfield) و كوچك(infield) تشكيل شده كه مربع كوچك گوشه اي از مربع بزرگ كه به طول ۲۷.۴ متر بوده را احاطه كرده است. بازي را توپ انداز (پيچر) با انداختن توپ بسوي چوبزن حريف (بتر) آغاز كرده و اگر چوبزن توپ را بزند تا نرسيدن توپ به زمين به سرعت بسوي خانه اول (بيس) مي دود درغير اينصورت مدافعان سعي به رساندن توپ به خانه اول دارند كه بتر بازنده اعلام شود.هرگاه بازنده هاي يك تيم به سه نفر برسد يك دور بازي(اينينگ) تمام شده و جاي دو تيم مهاجم و توپزن عوض مي شود.

​

بوچيا (Boccia)

ايده خلق بوچيا اولين بار براي افرادي كه داراي فلج مغزي بودند به اجرا درآمد. امروزه اين ورزش در سطح بين المللي بين ورزشكاراني با اختلالات شديد در مهارت هاي حركتي و معلوليت هاي چندگانه برگزار مي شود و سال ۱۹۸۴ به عنوان يك ورزش پاراالمپيكي پذيرفته شد. بوچيا نياز به پردازش سيستم عصبي مركزي و كنترل هيجاني و هماهنگي اندام معلولين شركت كننده دارد. طريقه بازي به اينگونه است كه توپ سفيدي به نام جكبال طبق قرعه كشي دست هر تيمي باشد به زمين پرتاب مي شود و يك تيم ۶ توپ قرمز و تيم ديگر ۶ توپ آبي در اختيار دارد. توپ ها به سمت جكبال به قصد برخورد با آن پرتاب مي شوند. امتيازدهي بر اساس نزديكترين فاصله توپ پرتاب شده تا توپ سفيد مشخص مي شود. بازيكنان مي توانند باتوجه به توانايي حركتي خود بادست، پا، سر و يا حتي وسيله اي كمكي به نام رمپ توپ ها را پرتاب كنند. بوچيا بصورت يكنفره، دونفره و يا تيمي برگزار مي شود.

​

پتانك (Petanque)

شكل فعلي اين بازي در سال ۱۹۰۷ تا ۱۹۱۰ در پروونس فرانسه ساخته شد. پتانك در گويش محلي به معناي «پاي كاشته يا پاي ثابت» بر روي زمين گفته مي شود. هدف از اين بازي پرتاب توپ هاي فلزي به سمت توپ هدف مي باشد. زمين بازي پتانك ۱۵ در ۴ متر بوده و پوشش آن ماسه اي و شني است. جنس توپ هاي بازي، فلز توخالي است و قطر آنها حدود ۷.۵ تا ۸ سانتيمتر و وزن آن از ۶۵۰ تا ۸۰۰ گرم مي باشد. بازي پتانك مي تواند بين دو نفر يا دوتيم دونفره تا سه نفره برگزار شود. بازيكن درون يك حلقه لاستيكي با قطر ۳۵ تا ۵۰ سانتيمتر جفت پا مي ايستد و توپ هاي خود را به سمت توپ هدف كه معمولا از جنس چوب مي باشد و قطر آن معادل ۳ سانتيمتر است، پرتاب مي كند. به توپ هدف جك يا كوچونت نيز گفته مي شود. امتيازدهي بر اساس برخورد توپ ها به كوچونت و يا نزديكترين فاصله تا توپ هدف مي باشد.

​

بسكتبال (Basketball)

دكتر جيمز ناي اسميت در تاريخ ۲۹ دسامبر ۱۸۹۱ زماني كه در دانشگاه ورزشي اسپرينگ فيلد ايالت ماساچوست آمريكا تدريس مي كرد، براي آمادگي جسماني دانشجويان در فصل هاي سرد سال ايده بازي بسكتبال را خلق كرد. «فرانك ماهان» با توجه به اينكه در زبان انگليسي سبد را بسكت BASKET و توپ را بال  BALL  مي‌گويند، اين ورزش را بسكتبال ناميد. در المپيك ۱۹۳۶ برلين ، براي اولين بار بسكتبال به ليست ورزش هاي متداول المپيك افزوده شد و اولين دوره مسابقات ورزش هاي توپي آن با شركت ۲۱ تيم برگزار گرديد. بسكتبال به طور گسترده يكي از پرجنب و جوش ترين ورزش‌هاي جهان محسوب مي‌شود. انجمن ملي بسكتبال آمريكا (NBA) در سال ۱۹۴۹ با حضور فوق ستارگان و تكنيك هاي منحصربفرد، به دنياي رقابت هاي حرفه اي بسكتبال جان تازه بخشيد. بسكتبال ورزشي گروهي است كه در آن دو تيم از پنج بازيكن سعي مي‌كنند با دريبل كردن و پرتاب توپ به داخل حلقه سبد، امتياز كسب كنند.ليست بهترين توپ هاي بسكتبال را اينجا ببينيد. 

​

واليبال (Volleyball)

دوم فوريه سال ۱۸۹۵ ميلادي ويليام.جي.مورگـان مدير تربيت بدني كالج Y.M.C.A در شهر هوليوك ايالت ماساچوست آمريكا ورزشي ابداع و معرفي كرد كه ابتدا مينتونت نام داشت. پروفسور آلفرد.تي.هالستيد با مــشاهده نحوه اين بازي، پيشنهاد داد كه اين ورزش از مينتونت به واليبال تغيير نام پيدا كند. جايگاه و اهميت بين المللي واليبال در همان ابتداي جهاني شدنش به قدري انكار ناپذير بود كه ديري نگذشت تا برگزاركنندگان بازي هاي المپيك، واليبال را به عنوان يكي از ورزش هاي المپيكي سال ۱۹۶۴ المپيك توكيو رسما به جهانيان معرفي كنند. ابعاد زمين واليبال ۱۸ در ۹ متر بوده و بازيكنان در دو تيم شش نفره در دو سوي يك تور تلاش مي كنند، توپ را با دست از روي تور در زمين مقابل فرود آورند. بازي با برد ۳ ست از مجموعه ۵ ست به اتمام مي رسد و در ۴ ست اول تا امتياز ۲۵ پيش رفته و ست پنجم تا امتياز ۱۵ نتيجه مسابقه مشخص مي شود. اطلاعات مفيد در مورد انواع توپ واليبال اصل در ايران اسپورتر. 

​

فوتوالي (Footvolley)

ورزش فوتوالي براي اولين بار در برزيل دهه ۶۰ ميلادي بين ساحل نشينان شهر ريودوژانيرو رواج يافت و در سال ۱۹۸۰ رسميت پيدا كرد. در اين رشته مفرح ستارگان بزرگي مانند روماريو، ادموندو، زيگو و ... از سال ۱۹۸۲ و همچنين رونالدو، رونالدينيو و كاكا بازي كرده اند. فوتوالي شباهت زيادي به واليبال ساحلي دارد ولي بازي با توپ فوتبال انجام مي گيرد. در اين ورزش دو تيم دو يا سه نفره در دوطرف تور قرار گرفته و با پا توپ را تلاش مي كنند تا در زمين حريف بنشانند. فوتوالي در زمين ماسه اي و هموار با ابعاد ۹ در ۱۸ متر برگزار مي گردد. بر خلاف بازي سپك تاكرا كه ورزشكارانش بايد قد كوتاهي جهت زدن ضربه مناسب به توپ داشته باشند، به علت ارتفاع تور در بازي فوتوالي كه از سطح زمين حدود ۲۲۰ سانتيمتر است، بازيكنان بلندقد را مي طلبد تا بتوانند با پا اسپك بزنند. اندازه توپ هم در اين دو بازي كاملا متفاوت مي باشد.خريد توپ فوتوالي

​

سپك تاكرا (Sepak takraw)

ورزش سپك تاكرا مشابه واليبال است با اين تفاوت كه ضربه ها با پا جهت گذراندن توپ از روي تور انجام مي شود. نام اين ورزش از دو كلمه سپك (زبان مالزيايي) به معناي ضربه زدن يا لگد زدن و تاكرا (زبان تايلندي) به معناي توپ، گرفته شده است. هر تيم داراي سه بازيكن بوده و بازيكنان فقط با استفاده از پا مي توانند ضربه زده و بازي كنند. اندازه زمين و ارتفاع تور مانند بازي بدمينتون است. امتياز بازي به برنده حداقل دو ست از سه ست بازي داده مي شود كه دو ست اول ۱۵ امتيازي و ست سوم ۶ امتيازي مي باشد. توپ سپك تاكرا پلاستيكي بوده و وزن آن از ۱۷۰ تا ۱۹۰ گرم با محيط ۴۰ سانتيمتر است. فدراسيون جهاني ورزش هاي توپي به سپك تاكرا در تايلند مي باشد و اولين بار سال ۱۳۸۲ توسط علي فولادي راد وارد ايران شد. در اين بازي هر بازيكن مي‌تواند تا آنجا كه مي تواند، بالا بپرد و ضربه‌اي به توپ بزند كه در آن صورت شبيه حركات آكروباتيك مي شود. بر اساس محاسبات، سرعت توپ در سپك تاكرا گاهي اوقات به ۱۴۰ كيلومتر در ساعت هم مي رسد.

​

راگبي (Rugby)

ويليام وب آليس يكي از دانش آموزان مدرسه راگبي انگلستان در سال ۱۸۲۳ در حال بازي فوتبال، توپ را با دست برداشته و به سمت دروازه شروع به دويدن كرد. با اين اتفاق ايده اي براي خلق راگبي ايجاد شد. سال ۱۸۷۱ باشگاه هاي انگليس اتحاديه فوتبال راگبي را تشكيل دادند. قوانين راگبي با فوتبال آمريكايي و استراليايي و بقيه فوتبال ها متفاوت است. مسابقات راگبي در گروه هاي ۷ نفره،  ۱۳ و ۱۵ نفره و در زمين چمن مستطيل شكل ۷۰ در ۱۰۰ متر برگزار مي شود. دروازه راگبي مانند H بوده و توپ راگبي تخم مرغي شكل است. اين ورزش شامل دو نيمه ۴۰ دقيقه اي با زمان استراحت ده دقيقه اي است. كسب امتياز به دو روش مي باشد: ۱. تراي (بر زمين گذاشتن توپ در محوطه دروازه حريف تراي نام دارد كه تيم، صاحب ۵ امتياز و يك ضربه ايستگاهي ۲ امتيازي مي شود.) ۲. گل (گذراندن توپ با ضربه پا از بين دو تيرك عمودي و بالاي تيرك افقي دروازه حريف مي باشد كه ۳ امتياز دربردارد.) بازيكنان راگبي مي توانند شخص صاحب توپ را گرفته و بر زمين بياندازند همچنين پاس با دست فقط به سمت عقب امكان پذير است. قبل از انقلاب، راگبي به طور غيررسمي در ايران برگزار مي شد ولي سال ۱۳۷۵ اين بازي در ايران با تلاش دانشجويان تربيت بدني شكل گرفت و ادمه يافت.

​

فوتبال (Football)

حداقل ۱۲ نوع متفاوت ريشه هاي بازي فوتبال از تاريخچه به وجود آمدن آن تا كنون در دست است. البته اين غير قابل انكار است كه بازي فوتبال مهارتي فوق العاده جهت كنترل توپ فوتبال نياز دارد و در واقع حفاظت از توپ و راهبرد آن به سوي هدف، هنر و تكنيك هوشمندانه اي را مي طلبد. فوتبال در قرون وسطي در مناطق مختلف اروپا رواج داشت كه چون قوانين يكسان و معيني براي آن موجود نبود به شكلي پر هياهو و بسيار خشونت آميز همراه با مشت و لگد و پشت پا زدن برگزار مي شد. در سال ۱۹۰۴ فدراسيون بين المللي فوتبال (FIFA) با مديريت رابرت گورين و مشاركت هفت كشور تاسيس شد. سال ۱۹۰۸ اولين بار فوتبال وارد مسابقات المپيك شد و سال ۱۲۸۶ انگليسي ها فوتبال را به ايران آوردند. زمين هاي مسابقات فوتبال ۱۲۰ در ۴۵ متر بوده و به وسيله خط مياني به دو نيمه تقسيم مي شود. تعداد بازيكنان هر تيم ۱۰ نفر به همراه يك گلر(دروازه بان) مي باشد. با رعايت قوانين مختلف و تعيين مكاني فوتباليست ها در زمين دو تيم در دو زمان ۴۵ دقيقه اي سعي در به ثمر رساندن گل دارند.

​

هندبال (Handball)

در كتاب معروف اوديسه از ورزش هندبال با نام اورانيا نام برده شده است. كنده كاري هاي تصويري از هندبال به ۶۰۰ سال قبل از ميلاد مسيح در آتن بازمي گردد. سال ۱۸۹۰ بازي رافابال كه مشابه هندبال بود توسط يك معلم ورزش آلماني معرفي شد. سال ۱۹۲۰ ورزش هندبال با تلاش كارل شلنز آلماني به شكل امروزي گسترش پيدا كرد. اولين بازي المپيكي هندبال سال ۱۹۳۶ در برلين برگزار شد. هندبال توسط دو تيم ۷ نفره كه يكي از آنها به عنوان دروازه بان مي باشد و دو نيمه ۳۰ دقيقه اي اجرا مي شود. قوانين اين بازي تا حدودي شبيه به فوتبال مي بوده و زمين هندبال تقريبا ۴۰ در ۲۰ متر است و وزن توپ هندبال ۴۲۵ تا ۴۷۵ گرم است. در اين بازي بازيكنان تنها مي توانند از دست براي لمس توپ و به ثمر رساندن گل استفاده كنند و دروازه بان مي تواند براي كنترل توپ از هر عضو بدن خود استفاده كند.

​

گلبال (Goalball)

هانس لورنزن اتريشي و سپ ريندل آلماني سال ۱۹۴۶ براي سربازان نابينا شده در جنگ جهاني دوم بازي گلبال را طراحي كردند، تا آن ها بتوانند تمركز خود را پس از مجروحيت بازيابي كنند. گلبال شامل دو نيمه ده دقيقه اي بوده كه در حين بازي چشم همه بازيكنان با چشم بند بسته شده است و در تيم هاي سه نفره برگزار مي شود. بازيكنان در اين ورزش هاي توپي حين بازي مي بايست نزديك دروازه خودي نشسته و با دست توپ را روانه دروازه حريف كنند. توپ گلبال ۱.۲۵ كيلوگرم بوده و با داشتن ۸ سوراخ جهت ايجاد صدا حين حركت، توپي متفاوت مي باشد. طول زمين گلبال ۱۹ در ۹ متر در نظر گرفته شده است. گلبال در تابستان ۱۹۷۶ در تورنتو كانادا وارد مسابقات پاراالمپيك شد. اولين رشته ورزشي در ايران كه رسما مختص نابينايان و كم بينايان برنامه ريزي شد و فعاليت آن به صورت سراسري در اكثر نقاط كشور آغاز گرديد، ورزش گلبال بود. تيم ملي گلبال ايران سال ۱۳۶۷ به طور رسمي تشكيل شد.

​

هاكي (Hockey)

هاكي از ورزش هايي است كه بعد از فوتبال طرفداران زيادي را در مسابقات فضاي باز دارد. اين ورزش ساليان درازي در انگلستان بازي مي شده است. در مصر كنده كاري هايي از ۴۰۰۰ سال قدمت نشان دهنده وجود بازي هاكي دارد. همچنين تصاويري از ۶۰۰ سال قبل از ميلاد مسيح در يونان، افرادي را در حين انجام بازي هاكي نشان مي دهد. اين بازي از قديمي ترين بازي هاست كه با توپ و چوب انجام مي شود. سال۱۹۰۱ اين بازي بعد از انگليس در آمريكا طرفداران خود را جذب كرد. اصل بازي هاكي روي يخ توسط دانشجويان دانشگاه ميگل كانادا به صورت امروزي شكل گرفت. هاكي انواع مختلف دارد: ۱. هاكي داخل سالن( حداكثر از دو تيم ۱۲ نفره تشكيل شده و حدود ۳۶ در ۴۴ متر مي باشد.) ، ۲. هاكي روي چمن( شامل دو تيم ۱۱ نفره بوده كه بازيكنان به وسيله چوب هاكي سعي در وارد كردن توپ كوچكي به دروازه حريف دارند.) ۳. هاكي روي يخ( اين بازي در كشورهاي سردسيري كه فصل سرماي طولاني دارند پرطرفدار است.) ۴. اينلاين هاكي يا اسكيت هاكي. 

​

فلوربال (Floorball)

ورزش فلوربال دهه ۱۹۷۰ براي اولين بار در كشور سوئد معرفي شد.كه در ابتدا به آن، اين بندي، مي گفتند. كلمه فلوربال از دوكلمه فلور به معني زمين صاف و بال يعني توپ گرفته شده است. فلوربال گونه اي از ورزش هاكي بوده كه در سالن و بر روي كفه چوبي يا لاستيكي برگزار مي شود. اولين مسابقات فلوربال با علاقه مندي آمريكايي ها سال ۱۹۶۰ در شهر ميشيگان اتفاق افتاد. سوئدي ها اولين فدراسيون فلوربال را سال۱۹۸۱ در كشورشان بنا نهادند. زمين بازي ۴۰ در ۲۰ متر بوده و قواعد آن از ورزش هاكي بسيار قانونمندتر است. بازيكنان فلوربال با چوب هايي كه در دست دارند بايد توپ را وارد دروازه حريف كنند. اين بازي در سه ست ۲۰ دقيقه اي و بين ۶ بازيكن در هر تيم كه يك نفر در جايگاه دروازه بان مي باشد، اجرا مي شود. توپ فلوربال جهت عبور هوا داراي ۲۶ سوراخ بوده و وزن آن حدود ۲۰ گرم و از جنس پلاستيك فشرده و براق مي باشد. انجمن فلوربال ايران نيز از سال ۱۳۸۹ شروع به فعاليت كرده است.

​

چوگو (Chogo)

ورزش چوگو يكي از ورزش هاي توپي است كه از تحرك بالايي برخوردار است و سرعت و قدرت در آن بسيار اهميت دارد. ورزشكاران چوگو مي بايست دوندگان چابك و سريع و داراي آمادگي جسماني بالايي باشند. اين يك ورزش سنتي و بومي است كه در نقاط مختلف ايران نام هاي متفاوتي از قبيل ( بروبيا، حلال وحرام، بالاوپايين، دارتوپا و گوفربجك ) داشته است. ورزش چوگو از زمره ورزش هاي چوب و توپ است كه در دو تايم ۲۰ دقيقه اي با ۶ نفر بازيكن در هر تيم و زمين ۹۰ در ۶۰ متر برگزار مي شود. بازي پس از تعيين تيم زننده و تيم گيرنده توسط داور، آغاز شده و توپ توسط مهاجم با چوب پرتاب مي شود. طول چوب ۷۰ سانتيمتر و قطر آن ۵ سانتيمتر است. توپ تنيس استاندارد در اين بازي مورد استفاده قرار مي گيرد. اين بازي در زمين چمن يا خاكي اجرا شده و تقريبا شبيه به بازي بيسبال مي باشد.